Γωγώ Τρουλάκη – Νικολέτα Τασσοπούλου
Κάπου στον άτσαλα διαμορφωμένο άξονα της ανθρώπινης ύπαρξης, μερικά έτη φωτός μακριά από μία πύρινη σφαίρα στο κέντρο ενός από τους μύριους γαλαξίες, ένας κόσμος ανασαίνει για πρώτη φορά. Και τώρα, μόλις δεκατρία δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα μία τάξη κοιτάει το ίδιο σύμπαν από άλλη σκοπιά, καθώς η απεραντοσύνη απλώνεται μπροστά στα έκπληκτα μάτια τους.
Το Αστεροσκοπείο Αθηνών, διαθέτει από το 2007 ένα από τα πιο προηγμένα τεχνολογικά τηλεσκόπια της Ευρώπης. Το τηλεσκόπιο που φέρει το όνομα «Αρίσταρχος», είναι εγκατεστημένο στην κορυφή του όρους Χελμός κοντά στα Καλάβρυτα στην Αχαΐα, επειδή εδώ στην Αθήνα η φωτορύπανση του Αττικού ουρανού δεν επιτρέπει την αστρονομική παρατήρηση.
Δυστυχώς δεν πήγαμε εκεί.
Το ιστορικό κτήριο του Αστεροσκοπείου Αθηνών που επισκεφθήκαμε, με 178 χρόνια ιστορίας στους ώμους του, ξεπροβάλλει πίσω από τον ιερό λόφο των νυμφών. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε την τοποθεσία από την επιγραφή που είναι χαραγμένη σε έναν από τους βράχους του: «ΗΙΕΡΟΝ ΝΥΜΦ ΔΕΜΟ».
Καθώς περνούσαμε το κατώφλι του παρατηρητηρίου, πάνω από τα κεφάλια μας αντικρίσαμε μια επιγραφή, μια ευχή. Γραμμένη στα Λατινικά, μέσα από τις λέξεις «Servare Intaminatum», ο Γεώργιος Σίνας ζητά από τους μεταγενέστερους να προστατεύσουν την κληρονομιά του, αφήνοντάς την «ως έχει». 
Την απόφαση για την δημιουργία του αστεροσκοπείου την πήρε ο Γεώργιος Βούρης το 1840, με την σκέψη ότι η οικονομική κατάσταση της Αθήνας θα βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό αλλά και με την προοπτική μιας σημαντικής επένδυσης για το εμπορικό ναυτικό. Δύο χρόνια αργότερα ξεκίνησαν οι εργασίες για το χτίσιμο αυτού του έργου και η ολοκλήρωση του έγινε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1846.
Χρηματοδότης του έργου υπήρξε ο Γεώργιος Σίνας ο οποίος διέθεσε περίπου 60.000 δραχμές, ποσό που στην εποχή μας ανέρχεται περίπου στα 2.000.000 ευρώ. Αρχιτέκτονας του κτιρίου ήταν ο Θεόφιλος Χάνσεν, ο οποίος έδωσε στο κτίριο σταυροειδές σχήμα ώστε η κάθε ακριανή αίθουσά του να «βλέπει» τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
Μετά περάσαμε στην ανατολική αίθουσα όπου είδαμε το αντίγραφο ενός αρχαίου μηχανισμού, τον μηχανισμό των Αντικυθήρων. Αφού ο ξεναγός μας είπε την ιστορία του μηχανισμού, περάσαμε στο χώρο του παρατηρητηρίου. Μόλις μπήκαμε στο δωμάτιο αντικρίσαμε το τηλεσκόπιο που χρησιμοποιούσαν για την μέτρηση της ώρας και για την παρατήρηση του ουράνιου θόλου. Στρέφοντας το βλέμμα μας στην άλλη άκρη του δωματίου είδαμε ένα εικοσιτετράωρο ρολόι, το οποίο χρησιμοποιούσαν οι παρατηρητές για να ξέρουν πότε θα περάσει ένα ουράνιο σώμα από τις ίδιες συντεταγμένες μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. 
Με παρόμοιο τρόπο γινόταν και η ανακοίνωση της ώρας, όταν στις 12 το μεσημέρι μία μεταλλική σφαίρα αφηνόταν να πέσει κατά μήκος ενός στύλου με ελεύθερη πτώση στην κορυφή του κτιρίου. Ταυτόχρονα χτυπούσαν και οι καμπάνες των εκκλησιών που είχαν οπτική επαφή με το αστεροσκοπείο. Στον έναν τοίχο της αίθουσας όπου βρισκόμασταν, ήταν κρεμασμένο ένα αντίγραφο του σεληνιακού χάρτη, προσεκτικά σχεδιασμένο από τον ερασιτέχνη αστρονόμο, Ιούλιο Σμιτ. Με τη χαρτογράφηση της σελήνης ασχολήθηκε επί τριάντα περίπου έτη, από το 1850 έως το 1880.
Βγαίνοντας από το χώρο του παρατηρητηρίου, προχωρήσαμε στο θόλο μέσα στον οποίο βρισκόταν το μεγάλο τηλεσκόπιο του αστεροσκοπείου. Ακούγαμε όλοι με προσοχή τον ξεναγό μας ο οποίος με το πέρασμα της ώρας μας αποκάλυπτε ένα-ένα τα μυστήρια του διαστήματος.
Το ίδιο βράδυ μαζευτήκαμε ξανά στο προαύλιο του αστεροσκοπείου. Ύστερα, ακολουθήσαμε για ακόμη μια φορά τον ξεναγό μας στο θόλο. Το τηλεσκόπιο είχε εστιάσει σε μια μικρή κουκκίδα στον απέραντο ουρανό. Κοιτώντας μέσα από το τηλεσκόπιο είδαμε το μικρό αυτό φως να μοιάζει υπερβολικά κοντά μας. Ο Βέγας, με το έντονο ιριδίζον μπλε χρώμα του, μας έδωσε την εντύπωση ότι μας κοίταζε κι αυτός.
Κάπου σε αυτό το σημείο αναγκαστήκαμε να αποχωρήσουμε από τον χώρο του αστεροσκοπείου. Μένοντας μονάχα με την ανάμνηση του διαστήματος. Προσμένοντας με ανυπομονησία το επόμενό μας αστρικό ταξίδι…
Γ. Τρουλάκη – Ν. Τασσοπούλου