Οδός Ηρακλείου 127. Τα σιδερένια γράμματα και οι νότες στην πύλη δεν υπάρχουν πια, κάποιοι τα έκλεψαν. Μπορεί να ήταν «συλλέκτες», μπορεί και κυνηγοί μετάλλων.
Πίσω από τα κάγκελα με την πράσινη λινάτσα μέσα στο δάσος από υψηλότατους αείλανθους, τις «βρωμοκαρυδιές» όπως τις λένε, που έχουν κυριαρχήσει στην Αττική, μπορείς να διακρίνεις το κουφάρι του εργοστασίου της Κολούμπια (Columbia).
Εδώ σ’ αυτόν το χώρο, γράφτηκε ένα τεράστιο κεφάλαιο της μουσικής ιστορίας της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Από εδώ πέρασαν σχεδόν όλοι οι συνθέτες, στιχουργοί, μουσικοί και τραγουδιστές της Χώρας, όλων των ειδών μουσικής. Οι Ρεμπέτες, ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης… χιλιάδες, σχεδόν όλοι!
Σ’ αυτόν το χώρο εργάστηκαν εκατοντάδες κάτοικοι των γύρω προσφυγικών περιοχών κυρίως, της Νέας Ιωνίας, της Νέας Φιλαδέλφειας της Νέας Χαλκηδόνας, της Καλογρέζας, της Ριζούπολης.
Το εργοστάσιο ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1930. Ιδιοκτήτης η Βρετανική εταιρία Columbia και συνεργάτες της, οι Αφοί Λαμπρόπουλοι, οι οποίοι από τη δεκαετία του 1920 ήταν οι εισαγωγείς των δίσκων της στην Ελλάδα. Μέχρι τότε, δίσκοι Ελλήνων μουσικών και τραγουδιστών εγγράφονταν και εκτυπώνονταν στο εξωτερικό, στις Ηνωμένες Πολιτείες κυρίως. Ο πρώτος Ελληνικός δίσκος που παράχθηκε στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του 1930, με αριθμό καταλόγου DG1 (Disk Greek 1), ήταν του τραγουδιστή-τενόρου Μιχάλη Θωμάκου, με τα τραγούδια «Λωτός» και «Μαρούσκα». Η ηχογράφηση είχε γίνει στο Αθηναϊκό ξενοδοχείο «Tourist». Το πρώτο Στούντιο στον χώρο του εργοστασίου λειτούργησε το 1936 και ήταν ακριβές αντίγραφο του περίφημων Abbey Road Studios του Λονδίνου!
Στη διάρκεια της κατοχής το εργοστάσιο υπολειτούργησε. Συνέχισε την πορεία του μετά την απελευθέρωση και η παραγωγή του κορυφώθηκε στις δεκαετίες του 1960 και 1970.
Ο τελευταίος δίσκος που παράχθηκε και κυκλοφόρησε στο εμπόριο ήταν του Νίκου Νομικού με τίτλο «Πάμε βόρεια» με αριθμό καταλόγου 170410, με την ετικέτα της εταιρίας ΕΜΙ. Στην πραγματικότητα όμως, όπως αναφέρει στο βιβλίο του, «με αφορμή την Columbia» o Δημήτρης Φεργάδης, ο τελευταίος δίσκος τυπώθηκε στο εργοστάσιο στις 30 Απριλίου 1991 και ήταν ένας δίσκος-δώρο στους τελευταίους 117 εργαζόμενους του εργοστασίου που περιείχε ένα τραγούδι αντιπροσωπευτικό για κάθε μια από τις 12 πενταετίες λειτουργίας του εργοστασίου.
Στο τέλος του 1999, το εργοστάσιο περιήλθε στην ιδιοκτησία της κατασκευαστικής εταιρίας Marmin με πρόεδρο τον Μάκη Μάτσα.
13 Μαΐου 2006. Μπαίνουν μπουλντόζες στο εργοστάσιο και αρχίζουν να το κατεδαφίζουν. Το ΚΣΝΜ (Κεντρικό Συμβούλιο Νεώτερων Μνημείων) με πρόεδρο τον κ. Χρήστο Ζαxόπουλο γενικό γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού αποφασίζει την κατεδάφιση του εργοστασίου. Υπουργός Πολιτισμού τότε ο Γιώργος Βουλγαράκης. Το εργοστάσιο θρύλος της Ελληνικής δισκογραφίας γκρεμίζεται! Πλήθος περιοίκων, πολλοί καλλιτέχνες και πολιτικοί, πολλοί δημοσιογράφοι και εφημερίδες αντιστέκονται. Τελικά διασώζονται αρκετά τμήματα, τα οποία όμως παραμένουν σε κακή κατάσταση, εγκαταλειμμένα και λεηλατημένα.
Αυτοί που συναισθάνονται την τεράστια πολιτισμική αξία αυτού του χώρου ευτυχώς, έχουν συστήσει, την «Επιτροπή πρωτοβουλίας για τη διάσωση και Αξιοποίηση του Εργοστασίου της Κολούμπια» η οποία έχει υποβάλει μελέτη για τη δημιουργία στον χώρο αυτόν, Μουσείου της Ελληνικής δισκογραφίας.
Τα λόγια του μελετητή της Ελληνικής δισκογραφίας, Παναγιώτη Κουνάδη που ειπώθηκαν στην παρουσίαση του βιβλίου του Δημήτρη Φεργάδη στον Ιωνικό Σύνδεσμο, τον περασμένο Μάρτιο, ήταν μάλλον αισιόδοξα για το μέλλον του εργοστασίου και τη διάσωση της πολιτισμικής μας μνήμης!
Συντακτική Ομάδα «Εκτός προγράμματος» -2ου ΓεΛ Νέας Ιωνίας.